41 KERE M▐LLH

31- Bilgisayar²m²n i■lemcisini "overclock" yaparak h²zland²rd²m. ▌yi bir i■ mi yapt²m?

▌■lemci bilgisayar²n beyniyse, i■lemcinin saat frekans²n² ald²≡² kristal de kalbidir. MHZ birimiyle ÷lτⁿlen saat frekans², i■lemcinin komutlar² ne s²kl²kla i■leyece≡ini belirler. Dolay²s²yla saat frekans² ne kadar yⁿksekse, i■lemci de o kadar h²zl² τal²■²r. Saat frekans², genellikle anakart ⁿzerindeki bir jumper yard²m²yla, i■lemcinin h²z²na uygun olarak ayarlan²r.

"Overclock", i■lemciyi gⁿvenli olarak τal²■abilece≡inden daha yⁿksek bir saat frekans²nda τal²■t²rmak demektir. Pentium/75 i■lemcisini 100 Mhz frekans²nda τal²■t²rmak buna ÷rnek olarak verilebilir. Elbette her Pentium/75 i■lemcisinin 100 Mhz frekans²nda τal²■mas²n² bekleyemezsiniz, daha ba■tan τal²■may² reddedebilir. Zaten bu i■lemcinin gⁿvenli τal²■ma frekans²n²n 75 Mhz oldu≡u ⁿretim a■amas²nda tespit edilmi■ ve buna g÷re etiketlenmi■tir.

Yine de τo≡u durumda i■lemciyi olmas² gerekenden daha yⁿksek h²zda τal²■t²rmay² ba■arabilirsiniz. Ancak i■lemcinin gⁿvenilirli≡inden ve ÷mrⁿnden kaybedersiniz, belirsiz bir sⁿre sonra bozulmayaca≡²n² garanti edemezsiniz. Fazla ak²m nedeniyle i■lemcinin iτindeki hatlar tamir edilemeyecek ■ekilde kopabilir ve bu durum garanti kapsam² d²■²ndad²r. Sonuτ olarak i■lemcinin bozulmas² ve verilerinizi kaybetme ihtimaline ÷nem vermiyorsan²z, riski g÷ze alarak sistem performans²n² bir miktar artt²rabilirsiniz.Tahmin edersiniz ki, bunu tavsiye etmiyor ve olu■abilecek zararlar²n sorumlulu≡unu kabul etmiyoruz.

32- 32-bit disk eri■imi ne anlama gelir? 32-bitlik ses kart² var m²d²r?

"Bit" tan²m olarak sadece 1 veya 0 de≡erini alabilen en kⁿτⁿk veri birimidir. ▌kilik say² sisteminde 32 adet bit gruplanarak, 0 ile yakla■²k 4 milyar aras²ndaki herhangi bir say² g÷sterilebilir. Ancak farkl² alanlarda kullan²ld²≡²nda anlam biraz de≡i■mektedir.

Geni■leme kartlar² ve veriyolu iτin 32-bit, fiziksel veri hatlar²n²n say²s²n² ifade eder. Bir yaz²l²m²n 32-bitlik olmas² ise, 386 ve daha sonraki i■lemcilerdeki korumal² 32-bitlik adresleme modunda τal²■t²≡²n² belirtir. Disk eri■imindeki 32-bit ifadesi yaz²l²mla ilgilidir, sabit disk denetleyicisinin 16-bitlik ISA veriyolu ⁿzerinde olmas² bunu engellemez. Windows'ta 32-bitlik disk eri■iminin performans² artt²rmas²n²n ana nedeni, i■lemcinin 32-bit modu ile 16-bit modu aras²nda sⁿrekli geτi■ yapmas² gere≡ini ortadan kald²rmas²d²r. ╟ⁿnkⁿ Windows i■lemciyi normalde korumal² 32-bit modunda τal²■t²rmaktad²r, fakat BIOS taraf²ndan sa≡lanan disk eri■imi ile ilgili program 16-bit modu iτin tasarlanm²■t²r. 32-bit disk eri■imi, bunun yerine korumal² 32-bit modu iτin tasarlanm²■ ba■ka bir program parτas²n²n kullan²lmas² demektir.

Ses kartlar²nda ise bit daha farkl² bir anlamda kullan²l²r. Sesin say²lara ve bu say²lar²n tekrar sese d÷nⁿ■tⁿrⁿlmesi i■leminde, say²lar²n kaτar bitten olu■tu≡unu g÷sterir. Bit say²s² artt²kτa ses kalitesi de yⁿkselir. Ancak PC'ler iτin "32-bitlik" bir ses kart² ■imdilik ⁿretilmemi■tir, b÷yle bir standart yoktur. ╟ⁿnkⁿ 16-bitlik ses kartlar² CD τalar²n²z kadar kaliteli ses ⁿretebilir. Ses kart²n²n bir geni■leme kart² olarak kaτ bitlik oldu≡u ise bundan ba≡²ms²z bir ÷zelliktir.

33- Dahili bir modem mi almal²y²m, harici mi?

Harici bir modemin kurulumu ve ba■ka bir bilgisayara ta■²nmas² daha kolayd²r, τⁿnkⁿ bilgisayar²n arka panelindeki seri ararbirime (COM portu) kolayca ba≡lan²r. Uygun ara kablonuz varsa harici bir modemi hem PC'lerde hem de MAC'lerde kullanabilirsiniz. Ayr²ca harici modemlerin ⁿzerinde genellikle ²■²kl² g÷stergeler yer al²r, bu g÷stergeler problem durumunda yard²mc² olur.

Harici modemlerin dezavantaj² ise, fiyatlar²n²n genelde daha yⁿksek olmas² ve belli bir durumda tam kapasitede τal²■amamalar²d²r. Bu durum, 14400bps'den daha h²zl² modemlerin eski bir bilgisayara tak²lmas²yla ortaya τ²kmaktad²r. Seri arabirimin kalbi olan UART entergesi, bir-iki y²ldan daha ya■l² bilgisayarlar²n τo≡unda 8250 denilen yava■ tiptedir. Bu entegrenin daha yeni ve h²zl² olan² ise 16550 ismini ta■²maktad²r. Sisteminizdeki UART entegresi tipini DOS alt²nda MSD.EXE program² τal²■t²rarak ÷≡renebilirsiniz.

Dahili bir modem ise, ■art olmamakla birlikte, kendi ⁿzerinde 16550 entegresini bar²nd²rabilir ve bu ■ekilde sisteminizdeki UART entegresinin (varsa) s²n²rlamalar² a■²labilir. Ancak baz² bilgisayarlarda bu ÷zellik uyumsuzluk problemlerine neden olmaktad²r. Dahili/harici karar²nda bilgisayar²n²z²n geni■leme imkanlar² da g÷z÷nⁿne al²nmal²d²r. Dahili bir modem, bir COM portuyla τak²■mayacak farkl² IRQ ve adres seτenekleri sunabilir. Sistemde bir fare varsa ve birden fazla modem tak²lacaksa, dahili bir modem genellikle ■art olmaktad²r.

Harici modemlerin lehine son bir nokta: Hat aτ²kken modem tepki vermemeye ba■larsa, harici bir modemi gⁿτ dⁿ≡mesinden kapat²p aτarak s²f²rlamak kolayd²r. Dahili bir modemi tekrar hayata d÷ndⁿrmek iτin ise τo≡unlukla bilgisayar² kapat²p aτmak gerekir. Ortalama bir kullan²c² iτin harici bir modem ÷neririz.

34- Yedekleme nedir? Nas²l yap²l²r?

Yedekleme, tedbir olarak dosylalar²n bir kopyas²n² almakt²r. ╓rne≡in ⁿzerinde bir de≡i■iklik yapmadan ÷nce Autoexec.bat dosyas²n²n yede≡ini almak iτin, bu dosyay² farkl² bir isim alt²nda kayededebilirsiniz. Fakat sabit diskinizdeki dosyalar² yine ayn² sabit diske yedeklemek pek ak²ll²ca olmaz, τⁿnkⁿ sabit diskte olu■abilecek ciddi bir hata hem orijinal hemde yedek dosyalar² bozabilir. Bu nedenle yedekleme genellikle farkl² bir medyaya yap²l²r. Bu medyalar aras²nda disket, teyp kartu■u, optik disk say²labilir. Disketlere yedekleme yapmak iτin PC'nizde standart olarak bulunan disket sⁿrⁿcⁿyⁿ kullanabilirsiniz, ancak 1 GB kapasiteli bir sabit diski tamamen yedeklemek iτin yⁿzlerce disket gerekece≡inden bu pratik bir τ÷zⁿm de≡ildir. Teyp yedekleme ⁿniteleri ise tek bir kartu■a 100MB-600MB'a aras²nda veri depolayabilir. Fiyatlar² son zamanlarda iyice dⁿ■en CD-yaz²c²lar da, tek bir kez yazabilme dezavantaj²na kar■²n, bir yedekleme cihaz² olarak g÷rⁿlebilir. Bir CD'de 650 MB'a yak²n veri depolama kapasitesi bulunmaktad²r. Dosyalar²n²z ÷nemliyse mutlaka yedekleme yapmal²s²n²z, aksi halde en beklenmedik anda tⁿm dosyalar²n²z² kaybedebilirsiniz.

35- Bilgisayar²mdan nas²l faks g÷nderebilirim?

Bilgisayar²n²za bir faks/modem kart² ekleyerek ve uygun bir yaz²l²m² kullanarak faks g÷nderebilir/alabilirsiniz. Modemi ve faks yaz²l²m²n² kurduktan sonra, modem sisteme bir yaz²c² gibi g÷rⁿnecektir. Windows ortam²nda belgelerinizi bast²r²rken, yaz²c² olarak modemi seτmeniz ve ekrana gelecek diyalog kutusuna faks numaras²n² girmeniz genellikle yeterli olacakt²r.

Bir faks/modem kart² hem BBS, Compuserve ve Internet gibi servislere ba≡lanman²z² sa≡lar, hem de geleneksel faks cihazlar²na g÷re baz² avantajlar sunar. Bilgisayar ortam²nda haz²rlad²≡²n²z belgeleri bir faks cihaz²ndan g÷ndermek iτin ÷nce yaz²c²dan bast²rman²z, sonra da elinizle faks cihaz²na yerle■tirmeniz gerekir. Faks/modem kart² sizi bu angarya i■lerden kurtar²r, ka≡²t ve zaman tasarrufu sa≡lar. ▌yi bir faks yaz²l²m²yla, ayn² belgeyi yⁿzlerce ki■iye g÷ndermek ve bu i■lemin gece otomatik olarak yap²lmas²n² sa≡lamak mⁿmkⁿndⁿr. Ayr²ca kar■²l²kl² iki faks/modem kart² aras²ndaki ileti■im geleneksel faks cihazlar²na g÷re %50 daha h²zl² ve temiz olarak gerτekle■ebilir. Bunun iτin sat²n alaca≡²n²z faks/modem kart²nda V.17 standard²n² aramal²s²n²z.

Faks/modem kartlar²n²n tek dezavantaj², ka≡²t ⁿzerine bas²l² bir belgeyi fakslamak istedi≡inizde ortaya τ²kar. Bu durumda belgenin bir taray²c² yard²m²yla bilgisayar ortam²na aktar²lmas² gerekir.

36- Monit÷rlerde "shadow mask" ve "trinitron" neyi ifade ediyor?

Monit÷rⁿn ekran²nda alg²lad²≡²m²z g÷rⁿntⁿ asl²nda binlerce kⁿτⁿk noktac²ktan olu■ur. Bu noktalarda bulunan fosfor, elektronlar taraf²ndan bombaland²≡²nda ²■²k saτar. Bu elektronlar, bir elektron tabancas²ndan elde edilir ve elektrik alan yard²m²yla y÷nlendirilir. Elektron ²■²n² tⁿm ekran² saniyede defalarca kez tarayarak sabit bir g÷rⁿntⁿnⁿn olu■mas²n² sa≡lar.

Renkli bir monit÷rde, her nokta iτin ye■il-k²rm²z-mavi renklerde fosfor ⁿτlⁿleri bulunur, her renge kar■²l²k ta birer elektron tabancas². ▌■te bu noktada, ⁿτ elekton tabancas²ndan τ²kan elektron ²■²nlar²n²n ilgili renkteki noktalara hedeflenmesi bir zorluk olu■turur. "Shadow mask", basit olarak, ⁿzerinde minik delikler bulunan ince bir metal plakad²r. Elektron tabancalar² ile fosfor ⁿτlⁿleri aras²na yerle■tirilmi■ olan bu maske, elektronlar²n do≡ru hedefi bulmas²na yard²m eder.

Ancak bu "shadow mask", elektronlar²n bir k²sm²n²n kendisine τarpmas²yla ²s²n²r ve ■ekli bir miktar bozulur. Sony firmas² bunu ÷nlemek iτin "trinitron" teknolojisini geli■tirmi■tir. Burada delikli metal yerine, dⁿ■ey ■ekilde yerle■tirilmi■ τok ince teller kullan²l²r. B÷ylece fosfor ⁿτlⁿlerinin daha s²k yerle■tirilmesi, dolay²s²yla daha net bir g÷rⁿntⁿ elde edilmesi mⁿmkⁿn olmu■tur. Ancak bu teller de elektronlar²n τarpmas²ndan etkilenir ve hareketlenirler. Sony bunu engellemek iτin, dⁿ■ey telleri bir kaτ yatay tel ile sa≡lamla■t²rmaktad²r. Bunun yan etkisi ise yatay tellerin ekranda bazen farkedilebilir g÷lgeler olu■turmas²d²r. Yine de en iyi monit÷rler "trinitron" teknolojisini kullananlar olarak kabul edilir.

37- Bilgisayar²m² aτt²≡²mda sabit disk hatas² veriyor ve aτ²lm²yor. Oysa dⁿn τal²■²yordu...

Bⁿyⁿk ihtimalle bilgisayar²n²z sabit diskinizin ÷zelliklerini unutmu■. Bu ve ba■ka bir tak²m bilgiler, CMOS denilen bellek b÷lgesinde saklan²r.

CMOS'un iτerdi≡i bilgilerin silinmesinin bir kaτ nedeni olabilir. Hatal² bir program, elektrik kesilmesi veya CMOS'u besleyen pilin bitmesi buna yol aτabilir. Her durumda yapman²z gereken, bilgileri tekrar girmek. Bunun iτin bilgisayar²n²z²n BIOS SETUP program²na girmeli ve eksik bilgileri tamamlamal²s²n²z. Bu bilgileri zaman²nda bir ka≡²da not etmi■seniz bu kolay olacakt²r.

E≡er k²sa bir sⁿre sonra yine ayn² problemle kar■²la■²rsan²z, pilin ar²zaland²≡² veya bitti≡i sonucuna varabilirsiniz. Bu durumda teknik servisin yolu g÷rⁿndⁿ demektir.

38- 1.2 GB'l²k sabit diskim k²sa sⁿrede doluverdi. Neler oldu b÷yle?

1.2 GB kapasiteli bir sabit diski tek parτa halinde (sadece C: sⁿrⁿcⁿsⁿ olarak) kullan²rsan²z, ÷nemli miktada disk kapasitesi bo■a harcanabilir. Bunun nedeni biraz tarihseldir, Windows 95'te bile hala y²llar ÷ncesinin DOS teknolojisinden kalan bir disk biτimleme y÷ntemi kullan²lmaktad²r. B÷ylece geriye do≡ru uyumluluk sa≡lanm²■, ama yⁿksek kapasiteli sabit disklerde kapasitenin bo■a harcanmas² sorunu da ortaya τ²km²■t²r. ╟÷zⁿm? Sabit diski iki parτa halinde b÷lⁿmlemek, yani tek fiziksel sⁿrⁿcⁿyⁿ C: ve D: adlar²yla iki mant²ksal sⁿrⁿcⁿ olarak g÷stermek. Bⁿtⁿn bunlar²n arkas²nda yatan as²l sebep, DOS formatl² bir sabit diskteki dosya say²s²n²n s²n²rl² olmas²d²r. Dosya say²s² sabit kal²rken kapasitenin 1 GB'²n ⁿzerine τ²kmas²yla, en kⁿτⁿk dosyan²n kaplayabilece≡i disk alan² 32K gibi yⁿksek bir de≡ere ula■m²■t²r. Sabit diski iki veya daha fazla parτaya ay²rarak problemi a■abilirsiniz, fakat bu s²rada sabit diskinzdeki mevcut bilgiler silinecektir. Ayr²ca fazla say²da sⁿrⁿcⁿ harfi, gereksiz bir karma■a sergileyecektir.

39- CD-ROM sⁿrⁿcⁿm neden bu kadar yava■?

╓ncelikle CD-ROM sⁿrⁿcⁿnⁿzⁿn "kaτ h²zl²" oldu≡unu ÷≡renin, e≡er tek veya τift h²zl²ysa gⁿnⁿmⁿz uygulamalar²n²n ihtiyaτ duydu≡u h²za zaten sahip de≡il demektir. D÷rt, alt² veya daha fazla h²zl² bir CD-ROM sⁿrⁿcⁿnⁿz varsa, eri■im sⁿresi de≡erini de kontrol edin. Eri■im sⁿresi, CD-ROM sⁿrⁿcⁿnⁿn disk ⁿzerindeki farkl² noktalara ne kadar h²zl² eri■ebildi≡inin bir ÷lτⁿmⁿdⁿr. Eri■im sⁿresi 250 milisaniyeden daha fazla olan bir sⁿrⁿcⁿ, kaτ h²zl² olursa olsun, biraz yava■ kalacakt²r. Yine de, 150 ms. eri■im sⁿresine sahip bir CD-ROM sⁿrⁿcⁿ bile, eri■im sⁿresi 9-10 ms. civar²nda olan s²radan bir sabit diske g÷re τok daha yava■t²r. Bunun temel nedeni ise sabit disk motorlar²n²n sⁿrekli sabit bir h²zda d÷nmesine kar■²l²k, CD-ROM sⁿrⁿcⁿlerde motor h²z²n²n de≡i■ken olmas² ve hassas olarak ayarlanmas²n²n zaman almas²d²r.

40- Bilgisayar²m²n h²z g÷stergesinde 99 yaz²yor, turbo dⁿ≡mesini kapat²nca dⁿ■ⁿyor. Niτin b÷yle

oluyor? Bu say²lar²n bir anlam² olmas² gerekmez, τⁿnkⁿ LED g÷stergeler istenilen herhangi bir rakam² g÷stermek ⁿzere ayarlanabilir. Turbo dⁿ≡mesinin ise, τo≡u yeni bilgisayarda, s÷z konusu anlams²z g÷sterge d²■²nda bir etkisi yoktur. Olsayd² bile o kadar para ÷dedikten sonra bilgisayar²n²z² her zaman "turbo" h²z²nda τal²■t²rmak isteyecektiniz herhalde.

41- Bilgisayar²m τal²■m²yor. Yani ben ■imdi ne yapay²m?

Bilgisayar²n elektrik fi■inin prize tak²l² oldu≡undan emin misiniz? Peki ya monit÷rⁿn? Gⁿτ kablolar²n²n iki ucunu da kontrol edin. Bu de≡ilse belki de disket sⁿrⁿcⁿde bir disket unutmu■sunuzdur. Bilgisayar aτ²l²rken genellikle ÷nce disket sⁿrⁿcⁿye bakar ve disket bulursa buradan belli bir program² yⁿklemeye τal²■²r. E≡er sⁿrⁿcⁿdeki disketi formatlarken sistem dosyalar²n² koplayamad²ysan²z, bilgisayar aτ²lmaz. Sⁿrⁿcⁿde disket yoksa, bilgisayar² gⁿτ dⁿ≡mesine basarak kapat²n ve tekrar aτ²n. Bilgisayar aτ²l²rken ²■²kl² g÷stergelere dikkat edeceksiniz. ╓nce sabit diske ait ²■²kl² g÷sterge yanmal², sonra disket sⁿrⁿcⁿ, sonra (varsa) CD-ROM sⁿrⁿcⁿnⁿn ²■²≡², sonra da klavyenin ⁿzerindeki Numlock ve Capslock g÷stergeleri. E≡er bu s²rada bilgisayardan bir tak²m bip sesleri geldiyse, anakart²n kullan²m kitapτ²≡²na bakarak bunlar²n manas²n² τ÷zmeye τal²■²n.

Bu a■amada elde etti≡iniz bilgiler i■inize yarayacakt²r. E≡er ²■²klar disket sⁿrⁿcⁿye kadar bile gelememi■se, anakartta veya sabit diskte bir problem oldu≡unu anlars²n²z. E≡er ortada hiτ ²■²k falan yoksa, bilgisayar²n gⁿτ kayna≡²nda bir bozukluk olabilir. Ancak, sorunun kayna≡²n² anlaman²z onu tamir edeceksiniz anlam²na gelmez, do≡ru teknik servise! Ama art²k bilgisayar²n²za uygulanacak gereksiz bir ameliyat² ÷nleyecek bilgiye sahipsiniz...